Radiowa Trójka przygotowała nowy cykl pod tytułem "116 111”. Tytuł jest oczywiście numerem telefonu zaufania dla dzieci i młodzieży, który od 15 lat prowadzi fundacja Dajemy Dzieciom Siłę. Zagadnienia związane ze zdrowiem psychicznym dzieci i młodzieży są w centrum naszych zainteresowań. Katarzyna Stoparczyk – autorka "Zagadkowej niedzieli” na potrzeby nowego cyklu spotkała się w radiowym studiu z młodzieżą oraz  konsultantami i konsultantkami na co dzień odbierającymi zgłoszenia od dzieci i młodzieży. Powstał ważny i mądry program. Z jednej strony posłuchamy o problemach, z którymi spotykają się najmłodsi i nastolatkowie a z drugiej zapewniamy merytoryczne wsparcie dorosłym opiekunom, którzy często nie wiedzą jak reagować na problemy dotykające ich dzieci.

Zgodnie z polskim prawem, od czerwca 2010 roku, uwodzenie dzieci w internecie jest przestępstwem! Według ekspertów Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę - w niebezpiecznych kontaktach on–line, wyjątkowo groźne jest to, że kontakty te udają znajomości przyjacielskie. Sprawca mocno angażuje się w zdobywanie zaufania dziecka, a także w budowanie z nim bliskiej relacji. Udaje przyjaciela, jest dostępny, ma podobne zainteresowania, chwali i komplementuje, zawsze staje po stronie dziecka. Wykorzystuje wiele technik manipulacyjnych, by w jego towarzystwie dziecko czuło się wyjątkowe, ważne i wyróżnione. 

116 111

Niebezpieczne znajomości w internecie

Grupy rówieśnicze pełnią bardzo ważną funkcję w rozwoju emocjonalnym i społecznym dorastającego człowieka. Przynależność do grupy rówieśniczej stanowi istotny element procesu socjalizacji. Bez względu na to, czy jest nią klasa szkolna, paczka przyjaciół czy subkultura – wszystkie te formalne i nieformalne grupy oddziałują mocno przede wszystkim na postrzeganie własnej osoby, a także percepcję świata.

Przynależność do grupy rówieśniczej

Według badań Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę ponad 40% dzieci i nastolatków LGBT często lub bardzo często myśli o samobójstwie. 94% ma objawy depresji, u ponad połowy z nich są one nasilone lub silne. Więcej niż 26% nieheteronormatywnych i transpłciowych nastolatków przynajmniej raz uciekło z domu, prawie co dziesiąta osoba została z domu wyrzucona. Za dyskryminację, przemoc lub brak wsparcia nierzadko odpowiedzialni są rodzice. 

LGBT, brak akceptacji ze strony rodziców

Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę regularnie prowadzi diagnozę przemocy wobec dzieci w Polsce. Badanie jest przeprowadzane cyklicznie co 5 lat. Tak jak w poprzednich edycjach w 2023 r. wykorzystano kwestionariusz Juvenile Victimization Questionnaire w polskiej adaptacji. Diagnoza stanowi jedno z nielicznych kompleksowych źródeł wiedzy o problemie przemocy wobec dzieci w Polsce. Z najnowszych badań wynika, że aż 79% dzieci i nastolatków w Polsce przynajmniej raz w swoim życiu doświadczyło przemocy. 

Przemoc, agresja rodziców

Celem nadopiekuńczych rodziców jest ochrona swoich dzieci. Natomiast z najnowszego badania przeprowadzonego przez naukowców z Federalnego Uniwersytetu São Carlos (UFSCar) w Brazylii i University College London (UCL) w Wielkiej Brytanii wynika, że nadopiekuńczy rodzice mają negatywny wpływ nie tylko na samopoczucie swoich dzieci, ale także na długość ich życia. 

Nadopiekuńczy rodzice

Jak wynika z międzynarodowego raportu Global Mind Project aż 48 procent Amerykanów w wieku 18-29 twierdzi, że jest online „niemal stale”. Posiadanie komórek jest również powszechne wśród dzieci i młodzieży. Według najnowszego raportu Common Sense Media smartfon posiada 31 proc. 8-latków, 71 proc. 12-latków i 91 proc. 14-latków. 

Uzależnienie od ekranów

W zeszłym roku socjologowie z Uniwersytetu w Trydencie przeprowadzili serie badań, z których wynika dlaczego i w jaki sposób nauczyciele i nauczycielki faworyzują dziewczynki. Z raportu opublikowanym w "British Journal of Sociology of Education" wynika, że w szkołach najczęściej są dyskryminowani chłopcy. Przy identycznym poziomie wiedzy z wybranego przedmiotu, dziewczęta zazwyczaj otrzymują wyższe oceny. Naukowcy twierdzą, że dzieje się tak dlatego, iż pedagodzy lepszymi ocenami nieświadomie nagradzają dziewczynki za to, że są ciche, staranne, pilne i nie przeszkadzają w prowadzeniu lekcji. 

Dyskryminacja chłopców

Pierwsza miesiączka to niezwykle ważny moment w życiu każdej dziewczynki, zarówno pod względem somatycznym, jak i psychologicznym. Brak wiedzy i akceptacji ze strony społeczeństwa przekłada się na to, w jaki sposób dziewczynki postrzegają swoje ciało. Natomiast brak rzetelnej, pogłębionej edukacji powoduje, że zarówno wykluczenie, jak tabu menstruacyjne, są odpowiedzialne za dezinformację, a w konsekwencji cierpienie dziecka. 

O zmianach w procesie dorastania, miesiączka

Ponad połowie nastolatków w Polsce zdarza się myśleć, że są bezwartościowymi ludźmi, a aż 80 proc. twierdzi, że brakuje im pewności siebie. Presja osiągnięć, presja czasu i oczekiwań społecznych, a także pogoń za sukcesem towarzyszą dzieciom od najmłodszych lat. W okresie dorastania dochodzi do tego permanentne porównywanie się z innymi, nierzadko iluzorycznymi wzorcami w internecie.

Problemy szkolne, chęć wyróżnienia się

Cyberprzemoc to przemoc z użyciem urządzeń elektronicznych, najczęściej telefonu bądź komputera. Bywa określana także jako cyberbullying, nękanie, dręczenie, prześladowanie w internecie. Niezależnie od określenia, jej celem zawsze jest wyrządzenie krzywdy drugiemu człowiekowi. Z badań Amnesty International wynika, że cyberprzemoc krzywdzi dokładnie tak samo jak inne formy przemocy - fizyczna, psychiczna, ekonomiczna czy seksualna. Jej ofiarą może stać się każdy: dzieci, młodzież oraz dorośli, czyli wszyscy użytkownicy Internetu. Najbardziej narażona jest jednak młodsza część naszego społeczeństwa. Według badań NIK, z cyberprzemocą zetknęło się aż niemal 40 proc. uczniów, blisko 30 proc. rodziców oraz 45 proc. ankietowanych nauczycieli. Cyberprzemoc została zatem uznana za zjawisko powszechne i niszczące.

Cyberprzemoc

Kradzież danych osobowych nieletnich w sieci jest bardzo poważnym zagrożeniem. W zeszłym roku w USA ofiarami takich incydentów padło prawie milion dzieci. Oznacza to problem, który kosztuje Amerykanów ponad miliard dolarów rocznie! 

Kradzież danych osobowych

Słowo "sharenting" powstało z połączenia dwóch angielskich słów: share (udostępniać, dzielić się) i parenting (rodzicielstwo). Określa zachowania rodziców, którzy mają tendencję do publikowanie zdjęć swoich dzieci oraz relacjonowania niemal wszystkich momentów z ich życia w mediach społecznościowych. W badaniu EU Kids Online 9,5% nastolatków potwierdziło, że ma świadomość tego, że rodzice publikują w internecie treści na ich temat bez pytania o zgodę. 

Sharenting

Aż 62 procent nastolatek i nastolatków uważa, że tylko atrakcyjne osoby mogą cokolwiek osiągnąć – wynika z badań Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę. Szybki dostęp do internetu - średnio 7 godzin dziennie w tygodniu i 8 godzin dziennie w weekend – a także wysoka aktywność młodych ludzi w mediach społecznościowych sprawia, że siła jego rażenia jest jeszcze większa. Okazuje się, że 23 procent nastolatków obecnych jest w social mediach non stop, natomiast 69 procent - od kilku do kilkunastu razy w ciągu doby. To, co tam oglądają, ma ogromny wpływ na ich nastrój, zachowanie, poczucie własnej wartości, a także pomysł na życie. Badania pokazują dramatyczny obraz tego, jak nastolatki postrzegają swój wygląd: co trzecia dziewczyna (33 proc.) i co piąty chłopak (21 proc.) czują presję, by działać i wyglądać tak, jak obserwowana przez nich influencerka lub influencer. Za sugerowanie się internetowymi, iluzorycznymi wzorcami, nastolatki płacą coraz wyższą cenę.

Szkodliwe wzorce w internecie

Seksting to niebezpieczne zjawisko przesyłania treści o charakterze erotycznym, głównie swoich nagich lub półnagich zdjęć, za pomocą internetu i telefonu komórkowego. Zjawisko to jest popularne głównie wśród nastolatków. Jego konsekwencje mogą być bardzo poważne. W Stanach Zjednoczonych zjawisko sekstingu stało się głośne po tragicznej śmierci Jessiki Logan ze stanu Ohio, która popełniła samobójstwo, kiedy jej nagie zdjęcia wpadły w ręce setek uczniów z jej szkoły. Podobna sytuacja dotyczyła gimnazjalistki z Gdańska. 

Seksting

Na łamach czasopisma naukowego Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego „Journal of Personality and Social Psychology”, zostały opublikowane badania Doktora Kou Murayama z Uniwersytetu w Reading. Wynika z nich, że nadmierne aspiracje rodziców wobec dzieci, nawet jeżeli wpływają na poprawę ich wyników w nauce, zwykle są dla dzieci szkodliwe. Poza tym dziecko obarczone przymusem zadowolenia rodzica, przestaje myśleć o zaspakajaniu własnych potrzeb. Priorytetem staje się dla niego uszczęśliwianie rodzica. Konsekwencją takiego zachowania zazwyczaj jest nie tylko utrata dzieciństwa, ale także utrata własnej osobowości.

Nadmierne oczekiwania rodziców wobec dzieci

Specyfika okresu dojrzewania sprawia, że w piramidzie stresu utrata przyjaciela jest punktowana na równi ze śmiercią rodzica. W okresie nastoletnim przyjaźń ma taką siłę, jaką ma uczucie miłości. Jest tak samo ufna, zazdrosna i zaborcza. W grę wchodzą bardzo silne emocje i głębokie uczucia. Kiedy dorastające dziecko traci przyjaciela, po prostu pęka mu serce, ponieważ dla nastolatka najważniejsze są relacje przyjacielskie. Jest to naturalny etap dojrzewania młodego człowieka. Jednak relacje przyjacielskie generują w jego życiu zazdrość, a tym samym poważne cierpienie, ponieważ nastolatek zupełnie nie potrafi sobie z tą zazdrością poradzić. Robin Dunbar, profesor antropologii ewolucyjnej z University of Oxford przekonuje, że nastolatek w odróżnieniu od rodziców wcale nie chce, żeby wszyscy go lubili i byli jego przyjaciółmi, bo czuje, że temu nie podoła. Woli, żeby lubiła go jedna, za to bardzo ważna dla niego, osoba.

Zazdrość w przyjaźni

Badania przeprowadzone w Centrum Zdrowia Uniwersytetu McGilla dowodzą, że brak jednego z rodziców w życiu dziecka często bardzo źle wpływa na jego rozwój. Monoparenting, czyli samotne wychowywanie nieletniej osoby, zdarza się jednak coraz częściej. W takiej sytuacji dziecko może czuć niepewność, brak wiary we własne możliwości, gniew, frustrację, zniechęcenie, brak równowagi emocjonalnej, czy duży spadek nastroju. Te negatywne uczucia z kolei prowadzą zwykle do agresji lub autoagresji (samookaleczania się), depresji, utrudnionych relacji z rówieśnikami. Warto wiedzieć, jak radzić sobie z dzieckiem w sytuacji, kiedy rozpada się rodzina i co zrobić, kiedy z życia dziecka znika jedno z jego rodziców.

Rozwód - kiedy z życia dziecka znika rodzic

Opublikowany przez międzynarodową sieć badawczą HBSC (Health Behaviour in School-age Children) raport pt. “Spotlight on Adolescent Health and well-being”, który powstał we współpracy ze Światową Organizacją Zdrowia, gromadzi obszerne dane na temat zdrowia fizycznego, relacji społecznych i dobrego samopoczucia psychicznego niemal 230 tysięcy nastoletnich uczniów z ponad 40 krajów Ameryki Północnej i Europy. Dane ujawniają, że zadowolenie z życia u polskich nastolatków drastycznie pogarsza się wraz z wiekiem. Polskie nastolatki bardzo źle postrzegają swój wygląd i zdrowie oraz relacje z rodzicami. Co ważne, młode osoby o niskim poczuciu własnej wartości, często boleśnie doświadczają lęku przed odrzuceniem grupy rówieśniczej.

Niskie poczucie własnej wartości

W marcu tego roku sąd w Southend skazał na 66 tygodni więzienia Nicolasa Hawkes’a. Tym samym 39-letni mężczyzna stał się pierwszą osobą skazaną w Anglii i Walii za cyberflashing, czyli wysyłanie poprzez komunikatory internetowe niechcianych przez odbiorcę zdjęć natury seksualnej. W trakcie procesu człowiek ten przyznał się do wysłania przez WhatsApp zdjęć intymnej części swojego ciała 15-letniej dziewczynce. "Tak jak ci, którzy w świecie fizycznym dopuszczają się nieprzyzwoitego obnażania się, mogą spodziewać się konsekwencji, tak samo powinni się tego spodziewać ci, którzy popełniają przestępstwa online; chowanie się za ekranem nie chroni przed wymiarem sprawiedliwości" - oświadczyła Hannah von Dadelszen z prokuratury koronnej. Okazuje się, że proceder ten ma również miejsce w naszym kraju i niestety, także dotyczy dzieci.

Cyberflashing

Młodzi ludzie są coraz bardziej samotni. Potwierdzają to alarmujące wyniki badań. Z raportu "Nigdy więcej samotności" wynika, że do takiego stanu przyznaje się aż 65 proc. ludzi młodych z tzw. pokolenia Z, w wieku od 13- go do 28 – go roku życia. Okazuje się, że te osoby najbardziej pragną bezpośredniego kontaktu z drugim człowiekiem. Pomimo stałego dostępu do internetu, smartfonów i gier wideo ogromnym wyzwaniem dla młodych, wciąż pozostaje nawiązywanie głębokich emocjonalnych relacji w świecie realnym. Co gorsze, tego tematu ze swoimi rówieśnikami nigdy nie podjęło 44,6 proc. respondentów, a z rodziną bądź innymi bliskimi aż 53,7 proc. Jednocześnie młodzi deklarują brak wsparcia dla innych samotnych osób w swoim otoczeniu, przy czym wielu respondentów chciałoby takie wsparcie zaoferować, ale nie wie jak to zrobić. 

Samotność

Perfekcjonizm to cecha, która często jest pożądana, ponieważ kojarzy się z wytrwałością i pracowitością. Jednak dla perfekcjonisty często bywa przekleństwem, a już zwłaszcza dla młodego człowieka, który ma niewykształcony w pełni system nerwowy i dopiero uczy się tego, czym są mechanizmy obronne. Z tego powodu może być dla naszego dziecka niebezpieczny. Nie jest chorobą, ale bywa źródłem osobistego cierpienia. Jest przyczyną obniżenia samooceny i efektywności działań, negatywnie wpływa na kontakty z innymi ludźmi. Duża potrzeba kontroli, zbyt wygórowane standardy oraz nieelastyczne podejście do sukcesów i niepowodzeń sprawiają, że życie perfekcjonisty wypełnia lęk i ciągłe poczucie bycia niewystarczająco dobrym. Perfekcjonizm przyczynia się do powstawania zaburzeń depresyjnych, lękowych i obsesyjno-kompulsyjnych. Ma to związek z brakiem wiary we własne możliwości, nadmiernym krytycyzmem oraz silną zależnością od aprobaty innych.

Perfekcjonizm

Dziecko, które przedkłada potrzeby innych ponad swoje własne, zazwyczaj wzbudza w otoczeniu bardzo pozytywne emocje. Kiedy bierze na siebie obowiązki rodziców, kiedy się o nich troszczy, wówczas najczęściej jest także stawiane za wzór do naśladowania innym dzieciom. Jednak rzadko kto zastanawia się nad tym, jaką cenę płaci dziecko za to, że znajduje się w tak toksycznej dla niego sytuacji. Zatem, czym jest parentyfikacja? I w jaki sposób można sobie z nią poradzić? Bezinteresowna, altruistyczna postawa wydaje się jednoznacznie godna uznania. Taki syn czy córka napawa dumą: „Mam pomocne, zgodne dziecko, cóż w tym złego? To chyba dobrze, że nauczyłem je myśleć o innych? Że nie jest egoistą?”. Często – co trudno dostrzec – stoi jednak za tym ogromne cierpienie tego dziecka. Gloryfikuje się osoby skupione na potrzebach innych. Nikt jednak nie pyta, jaką cenę płacą za tę postawę. Schemat samopoświęcenia tworzy się zwykle, gdy któryś z opiekunów jest ciężko chory, cierpi na depresję, jest samotny, nieszczęśliwy lub uzależniony. Aby przeżyć, dziecko jak powietrza potrzebuje zaspokojenia

Parentyfikacja

Dzieci nie rozumieją czym jest śmierci. Nie wiedzą, co to znaczy, że ktoś umarł. Bardzo trudno zrozumieć im, że nagle ktoś z ich życia nieodwracalnie znika. Tym bardziej warto wiedzieć w jaki sposób można je w tej trudnej, życiowej sytuacji wspierać. Na pewno potrzebują poczucia bezpieczeństwa, ponieważ zerwanie więzi poprzez śmierć osoby, z którą zdążyły wytworzyć bliską relację, jest dla nich potężnym zaburzeniem bezpiecznej dotąd rzeczywistości.

Żałoba

Poczucie zaufania ma wpływ na poczucie szczęścia. Jeżeli komuś ufasz, zdecydowanie mniej się martwisz, łatwiej podejmujesz decyzje i jesteś spokojniejszy. Zwłaszcza wtedy, kiedy dorastasz i poczucia zaufania potrzebujesz najbardziej. A my dzisiaj właśnie o tym, o czymś tak ważnym w procesie dorastania dziecka, czym jest zaufanie - a zwłaszcza jego brak, do naszego dorosłego świata. Z młodym człowiekiem, jak również z konsultantką telefonu zaufania Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę, Katarzyną Talachą, rozmawia Katarzyna Stoparczyk.

Brak zaufania do osób dorosłych

Ruch ciałopozytywność jest buntem wobec kultury, która wywierała i nadal wywiera ogromną presję na postrzeganie naszego ciała. Jest ono permanentnie i bezpardonowo oceniane w sieci. Na tego rodzaju krytykę najbardziej narażone są dzieci w wieku szkolnym, w tym głównie nastolatki. Uniwersytet Medyczny w Swansea wraz z uczelniami w Oksfordzie i Birmingham w ciągu 20 lat przyjrzał się ponad 150 tys. dzieci i młodzieży z 30 krajów. Na podstawie tych badań opublikował raport, z którego wynika, że wśród osób poniżej 25. roku życia, które doświadczyły tego rodzaju przemocy, ryzyko podjęcia próby samobójczej lub samookaleczenia jest ponad dwukrotnie wyższe niż u pozostałych. Alarmujące w tym względzie są także raporty Najwyższej Izby Kontroli.

Ciałopozytywność

Wielu badaczy oraz terapeutów zgodnie twierdzi, iż zjawisko występowania ataków paniki oraz zaburzeń na tym tle często zaczyna się w okresie dojrzewania. Niemal 60% młodzieży przyznaje się do sporadycznych napadów paniki, podczas gdy około jeden na stu nastolatków cierpi na zespół paniki charakteryzujący się nagłym, nieoczekiwanym przypływem silnego lęku. Panika jest więc stosukowo powszechnym doświadczeniem występującym w okresie dorastania. Co ważne, wsparcie społeczne jest czynnikiem redukującym zarówno częstość występowania tych ataków, jak i ich nasilenie.

Ataki paniki

Jaki zawód wybrać w przyszłości? Jak wybrać szkołę po podstawówce? Która szkoła średnia będzie najbardziej odpowiednia? … to bardzo częste dylematy młodych ludzi. I choć trudności z ukierunkowaniem zawodowym w wieku czternastu, czy piętnastu lat są zjawiskiem absolutnie normalnym, oczekiwania najbliższych, jak również presja społeczna w tym temacie jest wielka. A przecież niezwykle rzadko zdarza się, że młody człowiek już od dzieciństwa wie, kim chce zostać w przyszłości, trzyma się tego planu i krok po kroku go realizuje.

Problemy z wyborem drogi zawodowej

Przemoc rówieśnicza, zwłaszcza w ostatnich latach, jest bardzo poważnym problemem. Doświadcza jej co trzecie dziecko w wieku szkolnym. Agresja fizyczna, przemoc psychiczna, a także cyberprzemoc to niestety coraz bardziej powszechne zjawiska wśród młodych osób. Ofiara zazwyczaj jest bezbronna, w dodatku niechętnie mówi o swoich traumatycznych doświadczeniach. W jaki sposób w tej sytuacji powinniśmy zachować się my, dorośli? Jak wziąć za agresywne zachowania naszych dzieci odpowiedzialność? O tym, w naszym nowym cyklu 116 111, opowie młoda nastolatka i konsultantka telefonu zaufania. Sytuacja jest o tyle trudna, że ofiary niechętnie mówią o swoich doświadczeniach i najczęściej nie zgłaszają problemu. Jak więc można im pomóc? W jaki sposób szerzyć świadomość wśród nauczycieli i budować pozytywny klimat szkoły? Rozmawiamy o tym z dr Małgorzatą Wójcik i dr. Radosławem Kaczanem, psychologami z Uniwersytetu SWPS i autorami aplikacji mobilnej RESQL, która pomaga zwalczać przemoc w polskich szkołach.

Przemoc rówieśnicza

Wczoraj rozpoczęliśmy emisję bardzo ważnego cyklu pt. "116 111". Jego tytuł nawiązuje do numeru telefonu zaufania. Dzisiaj kolejna odsłona. O czym będzie? O czymś, co spędza sen z powiek wielu z nas - o samookaleczeniach naszych dzieci. Ze statystyk telefonu zaufania dla dzieci, prowadzonego przez Fundację Dajemy Dzieciom Siłę wynika, że mamy aż 130 proc. więcej samookaleczeń wśród młodych ludzi. Jak wesprzeć ich w tak trudnej sytuacji? I w jaki sposób skutecznie im pomóc? Te pytania stawia autorka cyklu, Katarzyna Stoparczyk, która najpierw zaprasza do studia młodego człowieka, po czym rozmawia z psycholożką, konsultantką telefonu zaufania, Katarzyną Talachą. Posłuchajmy.<br>

Samookaleczenie dzieci. Co zrobić?

W pierwszym odcinku cyklu "116 111" poruszyliśmy kwestię odrzucenia w grupie rówieśniczej. Tytuł jest oczywiście numerem telefonu zaufania dla dzieci i młodzieży, który od 15 lat prowadzi fundacja Dajemy Dzieciom Siłę. Zagadnienia związane ze zdrowiem psychicznym dzieci i młodzieży są w centrum naszych zainteresowań.