Dziś na Powstanie Warszawskie spogląda się przez pryzmat 63 dni walk. Tymczasem częścią historii zrywu jest jego życie po życiu, czyli o zrywie. Zwłaszcza, że kształtowała się ona w warunkach PRL. Na podstawie unikatowych i niekiedy niepublikowanych do dziś nagrań z epoki, odnalezionych w Archiwum Polskiego Radia, opowiemy to, jak wówczas o powstaniu mówiono i do czego je wykorzystywano.  Zapraszają Przemysław Lis i Bartłomiej Makowski. Cykl powstał we współpracy z Muzeum Powstania Warszawskiego.

Polska w okresie PRL znajdowała się w sowieckiej strefie wpływów i miało to niebagatelne znaczenie w kontekście tego, jak przedstawiano w kraju Powstanie Warszawskie. W rękach komunistów znajdowały się wszystkie środki masowego przekazu ale istniała alternatywa – oczywiście z punktu widzenia władz w kraju nielegalna – mowa tu o Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa, która od 1952 roku nadawała z Monachium. O jej roli w kreowaniu pamięci o Powstaniu Warszawskim rozmawiamy z prof. Rafałem Habielskim.

Powstanie Warszawskie. Pamięć w eterze

Powstanie Warszawskie na falach Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa

Popkultura ma moc kreowania wyobraźni zbiorowej. Również tej o Powstaniu Warszawskim. Dlatego kolejny odcinek podcastu "Pamięć w eterze" poświęcony jest właśnie temu zagadnieniu. Jak walczącą Warszawę ukazywano w sferze kultury i popkultury czasów PRL - od występów Mieczysława Fogga, aż po radiowe i telewizyjne adaptacje "Kanału" i "Kolumbów"? Temat omówi prof. Andrzej Zawistowski.

Powstanie Warszawskie. Jak ukazywano je w popkulturze PRL?

Wbrew obiegowej opinii, o Powstaniu Warszawskim mówiono w czasach PRL. Zryw w stolicy zaskakująco często służył w oficjalnym przekazie władz jako figura, za pomocą której komentowano ówczesną rzeczywistość. Doskonale ilustrują to unikatowe, niepublikowane od dziesięcioleci, nagrania z Archiwum Polskiego Radia. W tym odcinku m.in. prezentujemy wstrząsające wykorzystanie pamięci o powstaniu do antysemickiej nagonki w 1967 roku, przedstawiamy rolę gen. Zygmunta Berlinga w narracji o zrywie oraz wykazujemy wpływ karnawału "Solidarności" na zmianę sposobu mówienia o powstaniu. Ukryte w nagraniach znaczenia rozszyfrowuje prof. Andrzej Zawistowski. 

Powstanie Warszawskie. Jak wykorzystywano je w PRL? Od Gomułki do upadku komunizmu

Wbrew obiegowej opinii, o Powstaniu Warszawskim mówiono w czasach PRL. Zryw w stolicy zaskakująco często służyło w oficjalnym przekazie władz jako figura, za pomocą której komentowano ówczesną rzeczywistość. Doskonale ilustrują to unikatowe, niepublikowane od dziesięcioleci, nagrania. W tym odcinku prezentujemy m.in. wystąpienie Bolesława Bieruta na kongresie zjednoczeniowym PPR i PPS, wstrząsające nagranie z procesu pokazowego gen. Tatara, czy jadowity felieton Wandy Odolskiej. Ukryte w nagraniach znaczenia rozszyfrowuje prof. Andrzej Zawistowski. 

Powstanie Warszawskie - jak wykorzystywano je w PRL? Od stalinizmu do odwilży

Od Rzezi Woli, przez gehennę Starego Miasta, po upadek powstania - zabieramy Cię w podróż przez 63 dni walczącej Warszawy. Przewodnikami po niej są powstańcy, którzy przez ponad 40 lat trwania PRL opowiadali na antenie Polskiego Radia o swoich przeżyciach z czasów zrywu: o okrucieństwie niemieckich żołdaków dokonujących rzezi mieszkańców Woli, o walkach o każdy budynek, a nawet każde piętro, o wstrząsającym przeżyciu, jakim były ewakuacje kanałami. 

Powstanie Warszawskie. 63 dni walki we wspomnieniach powstańców

Nastrój narastającego napięcia, pierwsze - nieplanowane - potyczki z Niemcami i euforia na ulicach Warszawy - tak pierwszy dzień Powstania Warszawskiego przez lata wspominali uczestnicy zrywu. Posłuchaj o tym, jak walkę rozpoczęła Komenda Główna Armii Krajowej, gdzie padły pierwsze strzały w walczącej stolicy i jak jeden z powstańców przemycał broń w... arbuzie.