Prof. Antoni Dudek, wraz z zaproszonymi gośćmi – znakomitymi ekspertami, zabiera słuchaczy podcastu w fascynującą podróż przez najnowsze dzieje Polski. Zagląda za kulisy polityki i naświetla mało znane fakty z dziejów II RP, okresu II wojny światowej, PRL, aż po świt III RP. Dlaczego Polska nie była 17. republiką ZSRR? Czy przewrót majowy uratował II RP? Dlaczego w Polsce Ludowej nastąpiła eksplozja pijaństwa? Jak wyglądała praca seksualna w PRL? Jakie tajemnice skrywała bezpieka? 

Gościem dzisiejszych "Rzeczypospolitych" był prof. Marcin Kruszyński - historyk wojskowości z Uniwersytetu w Siedlcach oraz Lotniczej Akademii Wojskowej w Dęblinie.

Prof. Antoni Dudek: Rzeczypospolite 

Szczególna rola wojska w II RP

Jaki był stan ich wykształcenia? Jak duży odsetek trafił tam z nakazu pracy? Co łączyło te osoby? W jaki sposób werbowali agentów? Jak spędzali czas wolny? Jaki był ich stosunek do partii?   

Funkcjonariusze tajnej policji w czasach Polski Ludowej. Skąd pochodzili?

Wojna, spiski, głód, hiperinflacja, kryzys gospodarczy, zdrada sojuszników. Dwudziestolecie międzywojenne było czasem wybuchających raz po raz kryzysów, a nie spokoju i stabilizacji. W jaki sposób sobie z nimi radzono? Profesor Antoni Dudek zaprasza do nowego odcinka podcastu "Rzeczypospolite".

Kryzysy dwudziestolecia międzywojennego

Otwieranie korespondencji, podsłuchy, listy do Polskiego Radia i Telewizji Polskiej, rozmowy z tajnymi współpracownikami - między innymi w ten sposób badano nastroje społeczne w Polsce Ludowej. Jaki użytek robiła z tej wiedzy władza? Kto zapoczątkował badania metodami quasi-socjologicznymi? Profesor Antoni Dudek zaprasza do nowego odcinka podcastu "Rzeczypospolite".

Jak komunistyczne władze badały nastroje społeczne w PRL.

Masakry ludności cywilnej, gwałty i deportacje. 80 lat temu rozegrały się zdarzenia, które z czasem zyskały miano Tragedii Górnośląskiej. Stały za nią Armia Czerwona i NKWD. Profesor Antoni Dudek zaprasza do nowego odcinka podcastu "Rzeczypospolite".

Tragedia Górnośląska 1945

Był legendą szczecińskiej "Solidarności". W 1981 roku stanął do walki o fotel przewodniczącego związku jako kontrkandydat Lecha Wałęsy. Zyskał poparcie jednej czwartej delegatów. Profesor Antoni Dudek zaprasza do nowego odcinka podcastu "Rzeczypospolite".

Marian Jurczyk - "szczególnie niebezpieczny" opozycjonista

W podcaście "Rzeczypospolite" mówiliśmy o powstaniu państwa wczesnopiastowskiego jako skomplikowanym splocie świadomych decyzji i historycznych przypadków. Gościem prof. Antoniego Dudka jest Przemysław Urbańczyk - archeolog i mediewista z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. 

Jak rodziła się polska państwowość?

Byli duchownymi, ale bardziej lojalnymi wobec władz PRL-u niż hierarchii kościelnej. W audycji opowiadaliśmy o tzw. księżach patriotach.

Księża, którzy wybrali lojalność wobec władz PRL

Wojna się kończy. Sowieci na nowo wytyczają granice Europy Wschodniej. Rozpoczyna się wielka wędrówka ludów. Oficjalnie to "dobrowolna ewakuacja".

Wędrówka ludów po II wojnie światowej

Cudowne dziecko z Białogardu, błyskotliwy działacz studencki, zdolny redaktor naczelny i najmłodszy minister, a potem polityk, który przeprowadził postkomunistów przez pierwsze lata transformacji do pełni władzy w 1995 roku. O Aleksandrze Kwaśniewskim rozmawialiśmy w Dwójce z autorem jego biografii - Michałem Sutowskim.

Aleksander Kwaśniewski - spektakularna kariera na styku dwóch systemów 

Dlaczego jednostki i społeczeństwa kolaborują? Czym kolaboracja różni się od zdrady? Co powoduje, że niektóre przypadki kolaboracji są rozgrzeszane, a inne potępiane przez otoczenie?

Kolaboracja - przyczyny i konsekwencje

- Nie znalazłem żadnego konkretnego dokumentu na ten temat. Jak zdążyłem się jednak zorientować, ks. Jerzy Popiełuszko wszystko co czynił konsultował przynajmniej z ks. proboszczem Teofilem Boguckim, który był hierarchą Kościoła - mówił w Dwójce dr Tadeusz Ruzikowski, autor książki "Solidarni w Hucie Warszawa 1980–1989".

Jak ks. Jerzy Popiełuszko stał się duszpasterzem warszawskich hutników

Najdzielniejsi z dzielnych czy błędni rycerze? Romantyczni ideowcy czy przesiąknięci przemocą, bojący się powrotu do normalności weterani? Jakkolwiek wyobrażamy sobie antykomunistyczne podziemie po wojnie, prawda wygląda jeszcze inaczej – przekonują prof. Rafał Wnuk i dr Sławomir Poleszak.

Polskie antykomunistyczne podziemie

W 1979 roku twórcy Konfederacji Polski Niepodległej deklarowali, że ich celem jest odzyskanie przez Polskę niepodległości i upadek systemu komunistycznego. Ogłosili, że KPN jest pierwszą od powstania żelaznej kurtyny niezależną partią polityczną, która legalnymi metodami chce pozbawić władzy polskich komunistów.

Konfederacja Polski Niepodległej - ważny element antykomunistycznej opozycji

Książka "Konflikt pamięci. Polska po przemianach systemowych 1989 roku" przedstawia spory nt. wydarzeń historycznych. W audycji z cyklu "Rzeczypospolite" dr Anna Ratke-Majewska - politolog z Uniwersytetu Zielonogórskiego i autorka książki - opowiedziała o największych takich dyskusjach. Pierwszą z nich był spór o ocenę Powstania Warszawskiego.

Spory po 1989 roku nt. wydarzeń historycznych. Jak oceniano Powstanie Warszawskie?

Romuald Spasowski i Zdzisław Rurarz to wysocy rangą dyplomaci w PRL, którzy zdecydowali się poprosić o azyl w USA. Miało to miejsce tuż po wprowadzeniu stanu wojennego w naszym kraju. Prof. Patryk Pleskot, autor książki "Rurarz, Spasowski - żywoty równoległe", zdradził w audycji "Rzeczypospolite" motywacje obu dyplomatów oraz opowiedział o ich karierach i życiu po ucieczce.

Ucieczka ambasadorów PRL do USA. Dlaczego Spasowski i Rurarz poprosili o azyl polityczny?

Komunistyczna Polska w powszechnej opinii uchodzi za państwo, z którego było ciężko wyjechać. W ten sposób wyglądała polityka komunistów w pierwszych latach. Później jednak rzeczywistość była inna. O wyjazdach zagranicznych w PRL w audycji "Rzeczypospolite" w Programie 2 Polskiego Radia opowiedział prof. Dariusz Stola.

Jak wyglądała emigracja w PRL? "Co 17 mieszkaniec wyjechał na stałe"

Warszawa ma bogatą, ale i trudną historię. Prof. Błażej Brzostek w książce "Wstecz. Historia Warszawy do początku" przedstawia ją z perspektywy zbioru indywidualnych doświadczeń. W audycji "Rzeczypospolite" opowiedział o tym, dlaczego wybrał taki sposób przedstawienia historii miasta oraz odpowiedział na zarzuty o pokazywaniu tylko złej strony Warszawy.

Biografia Warszawy. Historia miasta z perspektywy zbioru doświadczeń

Gościem audycji z cyklu "Rzeczpospolite" był Przemysław Prekiel, autor książek poświęconych działalności polskich socjalistów.

Portret polskich socjalistów pierwszej połowy XX w.

W jakim stopniu kluby i festiwale studenckie tworzyły przestrzenie wolności? Jak wpływały na ich funkcjonowanie przełomy polityczne i zmiany społeczne? W "Rzeczypospolitych" przypomnieliśmy rozmowę z dr. Konradem Rokickim, autorem książki "Kluby studenckie w Warszawie 1956–1980". 

Fenomen kultury studenckiej w PRL

Jesienią 1945 roku budynki u zbiegu ulicy Koszykowej i alei Stalina zajęła komunistyczna bezpieka. W piwnicach warszawskich kamienic, teraz przekształconych w biurowce MBP, urządzono areszt wewnętrzny.

Tajny areszt wewnętrzny z czasów stalinowskich

Jaki był stosunek władz komunistycznych do powstającego tuż po II wojnie światowej Caritasu? O historii tej organizacji charytatywnej w czasach PRL-u opowiadał w audycji "Rzeczypospolite" ks. prof. Dominik Zamiatała.

Caritas i jego historia w czasach PRL-u

Gościem audycji z cyklu "Rzeczypospolite" był prof. Włodzimierz Mędrzecki z Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk. Rozmawialiśmy o gospodarce II RP.

Gospodarka II RP - reforma monetarna i nie tylko

Gościem tego wydania audycji "Rzeczypospolite" był dr Bartłomiej Kapica, autor książki "Władysław Bieńkowski. Biografia polityczna".

Władysław Bieńkowski - od PZPR do KOR

Gościem tego wydania audycji "Rzeczypospolite" był dr Michał Przeperski z Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk oraz Muzeum Historii Polski.

Europa Środkowo-Wschodnia okresu przemian ustrojowych

Gościem "Rzeczypospolitych" był dr Jacek Sokołowski – politolog i prawnik z Uniwersytetu Jagiellońskiego, autor książki "Transnaród. Polacy w poszukiwaniu politycznej formy".

Od PRL do III RP. Transformacja ustrojowa

W kolejnej audycji z cyklu "Rzeczypospolite" cofnęliśmy się do jesieni 1981 roku, gdy odbył się I Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ "Solidarność".

I Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ "Solidarność"

Tematem tego wydania audycji z cyklu "Rzeczypospolite" była tzw. Afera Bergu. O tym, na czym ona polegała, rozmawialiśmy z profesorem Rafałem Wnukiem - historykiem z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Afera Bergu - bezpieka uderza w środowiska emigracyjne

Gościem audycji "Rzeczypospolite" był dr Paweł Sasanka z Instytutu Pamięci Narodowej. Rozmawialiśmy o wydarzeniach października 1956 roku w Polsce.

Październik '56 w Polsce i przyczyny odwilży politycznej

Na czym polegały "wybory" do Sejmu w czasach PRL-u? W jaki sposób wyłaniano kandydatów? Dlaczego namawiano do "głosowania bez skreśleń"?